📘Excel nedir? Excel Dersleri Tek Makalede!

Excel  nedir? Excel Dersleri Tek Makalede!

📘 Bölüm 1: Excel Nedir? Temel Kavramlar ve Giriş 

✅ Excel Nedir?

Excel, Microsoft tarafından geliştirilen bir elektronik tablo (spreadsheet) programıdır. Hem bireysel kullanıcılar hem de profesyoneller tarafından veri düzenleme, analiz, hesaplama ve raporlama amacıyla kullanılır. Microsoft Office paketinin bir parçası olarak sunulan Excel, günümüzde iş dünyasının vazgeçilmez araçlarından biridir.

🔍 Tanımı:

Microsoft Excel, hücreler, satırlar ve sütunlardan oluşan bir çalışma sayfası (worksheet) yapısına sahiptir. Bu yapılar sayesinde kullanıcılar:

• Sayılar ve metinler girebilir,

• Hesaplamalar yapabilir,

• Grafikler oluşturabilir,

• Otomatik raporlamalar düzenleyebilir.

📌 Excel’in Genel Kullanım Amacı

Excel’in en çok kullanıldığı alanlar şunlardır:

• Bütçeleme ve finansal analiz

• Öğrenci not takibi ve sınav değerlendirme

• İnsan kaynakları yönetimi

• Satış takibi ve raporlamalar

• Veri analizi ve iş zekâsı uygulamaları

💡 Excel Ne İşe Yarar?

🧭 Excel’in Tarihçesi

• 1985: İlk sürüm Macintosh için çıktı.

• 1987: Windows sürümü ile popülerliği arttı.

• 1990’lar: Ofis paketine entegre edildi, kurumsal kullanımı arttı.

• 2000’ler: Gelişmiş grafik ve analiz özellikleri geldi.

• Günümüz: Excel 365 ile çevrimiçi erişim ve yapay zekâ desteği geldi.

🖥️ Excel’in Kullanım Alanları Nelerdir?

1. Finans ve Muhasebe

   • Gelir-gider takibi

   • Vergi hesaplama

   • Maliyet analizleri

2. Eğitim

   • Sınav sonuçları hesaplama

   • Öğrenci karnesi hazırlama

   • Yoklama takibi

3. Lojistik ve Depolama

   • Stok kontrolü

   • Sipariş yönetimi

   • Teslimat raporları

4. İnsan Kaynakları

   • Çalışan listeleri

   • İzin takibi

   • Performans değerlendirme

5. Pazarlama

   • Kampanya analizi

   • Satış performansı

   • Hedef karşılaştırmaları

📊 Excel’in Popülerliği Neden Bu Kadar Yüksek?

• Kullanıcı dostu arayüz

• Binlerce fonksiyon ve hazır formül desteği

• Veri görselleştirme yeteneği

• Kurumsal yazılımlarla kolay entegrasyon

• Otomasyon ve yapay zekâ desteği (Power Query, Power Pivot, AI Insights)

📈 Excel ile Yapabilecekleriniz

📘 Bölüm 2: Excel Arayüzü ve Temel Kullanımı 

🎯 Excel’i İlk Kez Açtığınızda Ne Görürsünüz?

Excel programını açtığınızda karşınıza genellikle boş bir çalışma kitabı (workbook) çıkar. Bu çalışma kitabı, bir veya birden fazla çalışma sayfası (sheet) içerir. Bu sayfalar üzerinde veri girişinden grafik oluşturmaya kadar pek çok işlem yapılabilir.

🧩 Excel Arayüzü Nelerden Oluşur?

Arayüz Öğesi	Açıklama
Şerit Menü (Ribbon)	Tüm komutların bulunduğu üst menü çubuğu
Hızlı Erişim Araç Çubuğu	En çok kullanılan komutlar (Kaydet, Geri Al vb.)
Formül Çubuğu	Hücredeki veriyi ya da formülü gösterir
Çalışma Alanı	Hücrelerin bulunduğu ana tablo
Sayfa Sekmeleri	Alt kısımda, farklı sayfalar arası geçiş
Durum Çubuğu	Sayfa ile ilgili özet bilgi (ortalama, toplam vs.)

---

🔹 Hücre, Satır ve Sütun Nedir?

Excel’deki tüm veriler hücrelerde saklanır. Her hücrenin bir referansı vardır (örneğin: A1, B5 gibi).

• Satır: Yatay düzlemdeki hücreler. (1, 2, 3…)

• Sütun: Dikey düzlemdeki hücreler. (A, B, C…)

• Hücre: Satır ve sütunun kesiştiği alandır. (Örn: C3)

---

✏️ Excel’de Veri Girişi Nasıl Yapılır?

1. İlgili hücreye tıklayın.

2. Sayı, metin, tarih veya formül girin.

3. Enter tuşuna basın.

Örneğin: Hücreye =5+3 yazıp Enter’a basarsanız, hücrede “8” görüntülenir.

---

🎨 Hücre Biçimlendirme Nasıl Yapılır?

Biçimlendirme, verilerin okunabilirliğini artırır. Hücre biçimlendirme seçenekleri:

• Yazı Tipi: Kalın, italik, altı çizili

• Renk: Yazı veya hücre arka plan rengi

• Hizalama: Sola, sağa, ortaya yaslama

• Sayı Formatı: Para birimi, tarih, yüzde, ondalık

🔸 Örnek: Satışlar sütununu TL olarak göstermek için:

Giriş > Sayı Biçimi > Para Birimi yolunu izleyebilirsiniz.

---

🪄 Otomatik Doldurma (AutoFill)

Excel’de, bir hücredeki değeri hızlıca çoğaltmak için “+” işaretini kullanarak aşağı ya da yana çekebilirsiniz.

Örnek:

A1 hücresine “1”, A2’ye “2” yazın. Her iki hücreyi seçin ve köşedeki küçük kutuyu aşağıya çekin. Excel otomatik olarak devamını getirir: 3, 4, 5…

---

🔍 Temel Excel Komutları

Komut	Kısayol	Açıklama
Kopyala	Ctrl + C	Seçilen hücreyi kopyalar
Yapıştır	Ctrl + V	Kopyalanan hücreyi yapıştırır
Kes	Ctrl + X	Hücreyi taşımak için kullanılır
Geri Al	Ctrl + Z	Son işlemi geri alır
Yeniden Yap	Ctrl + Y	Geri alınanı yeniden yapar
Kaydet	Ctrl + S	Dosyayı kaydeder

---

🧮 İlk Formülünüzü Yazın

Örnek 1:

A1 hücresine 100, B1 hücresine 200 yazın.

C1 hücresine şunu yazın: =A1+B1

Sonuç: 300

Örnek 2:

A2 hücresine 50, B2’ye 2 yazın.

C2 hücresine: =A2*B2

Sonuç: 100

---

📊 Hızlı Grafik Oluşturma

1. Sayısal verilerinizi seçin.

2. Üst menüden Ekle > Grafik seçeneğine tıklayın.

3. Sütun, çizgi, pasta gibi grafiklerden birini seçin.

İpucu: Grafikler, karşılaştırmaları daha hızlı anlamanızı sağlar.

---

📂 Dosya Kaydetme ve Açma

• Kaydetmek için: Dosya > Farklı Kaydet veya Ctrl + S

• Açmak için: Dosya > Aç > Bilgisayardan seç

Excel dosyalarının uzantısı genellikle .xlsx veya .xls olur.

📘 Bölüm 3: Excel Formülleri ve Fonksiyonları 

🧠 Excel Formülü Nedir?

Formüller, hücrelerde hesaplamalar yapmanızı sağlar. Her formül eşittir işareti (=) ile başlar. Excel, bu ifadeyi gördüğünde işlem yapılacağını anlar.

🧮 Temel Formül Örnekleri:

Formül	Açıklama
=A1+B1	Toplama
=A1-B1	Çıkarma
=A1*B1	Çarpma
=A1/B1	Bölme

---

🧩 Fonksiyon Nedir?

Fonksiyonlar, önceden tanımlanmış hazır formüllerdir. Tek komutla karmaşık işlemleri kolayca yapmanı sağlar.

📘 Fonksiyon Yazım Formatı:

excel

=FONKSİYON_ADI(Argüman1; Argüman2; …)

---

🔟 En Yaygın Kullanılan 10 Excel Fonksiyonu

Fonksiyon	Açıklama	Örnek
SUM	Sayıları toplar	=SUM(A1:A10)
AVERAGE	Ortalama alır	=AVERAGE(B1:B5)
MIN	En küçük değeri bulur	=MIN(C1:C10)
MAX	En büyük değeri bulur	=MAX(D1:D10)
IF	Koşullu işlem yapar	=IF(A1>50;"Geçti";"Kaldı")
COUNT	Sayı içeren hücreleri sayar	=COUNT(A1:A10)
COUNTA	Boş olmayan tüm hücreleri sayar	=COUNTA(B1:B10)
ROUND	Sayıyı yuvarlar	=ROUND(C1;2)
NOW	Güncel tarihi ve saati getirir	=NOW()
VLOOKUP	Arama fonksiyonu	=VLOOKUP(100;A2:B10;2;FALSE)

---

📚 IF Fonksiyonu ile Koşullu Mantık

Söz dizimi:

excel

=IF(Koşul;Doğruysa Ne Olsun;Yanlışsa Ne Olsun)

🧪 Örnek:

excel

=IF(B2>=70;"Başarılı";"Başarısız")

B2 hücresindeki not 70 veya üzerindeyse “Başarılı”, değilse “Başarısız” yazdırır.

---

🧲 DOLAYLI Fonksiyonlar: VLOOKUP, HLOOKUP, INDEX, MATCH

🔍 VLOOKUP (Dikey Arama)

Belirli bir değeri bir tabloda arayıp karşılık gelen değeri getirir.

excel

=VLOOKUP(ArananDeğer;TabloAralığı;SütunNumarası;Doğru/Yanlış)

📌 Örnek:

excel

=VLOOKUP("12345";A2:C100;3;FALSE)

A2:C100 aralığında “12345” değerini bulur ve aynı satırdaki 3. sütunu getirir.

---

🔁 Dizi Fonksiyonları: SUMIF, COUNTIF, AVERAGEIF

• SUMIF: Koşula göre toplar

• COUNTIF: Koşula göre sayar

• AVERAGEIF: Koşula göre ortalama alır

Örnek:

excel

=SUMIF(B2:B100;">1000")

B2:B100 aralığında 1000’den büyük olanları toplar.

---

🧮 Metin Fonksiyonları

Fonksiyon	Açıklama	Örnek
LEFT	Soldan karakter alır	=LEFT(A1;5)
RIGHT	Sağdan karakter alır	=RIGHT(A1;4)
MID	Ortadan alır	=MID(A1;3;2)
LEN	Uzunluk verir	=LEN(A1)
CONCATENATE veya TEXTJOIN	Metinleri birleştirir	=TEXTJOIN(" ";TRUE;A1;B1)

---

🧠 Zeka Katın: İç İçe Fonksiyonlar

Fonksiyonları birbiri içinde kullanarak karmaşık hesaplamalar yapılabilir.

Örnek:

excel

=IF(AVERAGE(A1:A5)>60;"Başarılı";"Kaldı")

A1-A5 ortalaması 60’tan büyükse “Başarılı”, değilse “Kaldı”.

---

📈 Finansal Fonksiyonlar

• PMT: Kredi ödemesi hesaplar

• NPV: Net bugünkü değer

• IRR: İç verim oranı

• FV: Gelecekteki değer

Örnek:

excel

=PMT(0,05/12;60;-50000)

Aylık %5 faizle 60 ay vadede 50.000 TL kredi ödemesi.

 

📘 Bölüm 4: Excel’de Veri Analizi ve Filtreleme Teknikleri 

🔍 Veri Analizi Nedir?

Veri analizi, Excel’de yer alan verileri anlamlı bilgiye dönüştürme sürecidir. Rakamlar, tablolar ve metinler arasında desenleri ve anlamları bulmak için analiz araçları kullanılır. Excel, bu konuda kullanıcıya oldukça geniş imkânlar sunar.

---

📊 Sıralama (Sort) İşlemi

Sıralama, verileri artan veya azalan düzene göre düzenlemenizi sağlar.

Sıralama Nasıl Yapılır?

1. Verilerinizin başlıklarıyla birlikte tümünü seçin.

2. Menüden Veri > Sırala sekmesine gidin.

3. Artan ya da azalan seçeneğini belirleyin.

4. Uygula deyin.

📌 Örnek: Satış rakamlarını en yüksekten en düşüğe sıralamak için satış sütununu seçip azalan sıralama yapabilirsiniz.

---

🧱 Filtreleme (Filter) Nedir?

Filtreleme, büyük veri kümeleri içinden belirli kriterlere uyan verileri süzmenizi sağlar.

Filtre Nasıl Eklenir?

1. Veri başlıklarını seçin.

2. Menüden Veri > Filtre komutunu verin.

3. Açılan oklar ile filtre kriterlerinizi belirleyin.

Örnek Kullanımlar:

• Sadece “Ankara” ilindeki satışları görmek

• 10.000 TL üzerinde işlem yapanları listelemek

• Boş hücreleri gizlemek

---

🧮 Gelişmiş Filtre (Advanced Filter)

Standart filtrelemelerden daha esnek ve karmaşık sorgular yapmanı sağlar.

Özellikleri:

• Çoklu kriterle filtreleme

• Kopyala & yapıştır filtre sonucu

• Sadece benzersiz değerleri gösterme

📌 İpucu: Gelişmiş filtre için kriter aralığı belirlemeniz gerekir (örneğin bir hücrede >5000, diğerinde “İstanbul”).

---

🧮 Koşullu Biçimlendirme (Conditional Formatting)

Koşullu biçimlendirme ile hücreler, içerdiği değerlere göre otomatik olarak renklendirilir.

Örnek Senaryolar:

• 1000 TL üzerindeki satışlar yeşil renkte gösterilsin

• Ortalamanın altında kalan değerler kırmızı olsun

• Belirli bir kelime içeren hücreler vurgulansın

Nasıl Kullanılır?

1. Hücreleri seçin.

2. Giriş > Koşullu Biçimlendirme menüsüne gidin.

3. Kriterinizi seçin (ör. “Hücre Değeri > Büyükse > 1000”).

---

🧲 Otomatik Filtre + Koşullu Biçimlendirme

Bu iki özelliği birlikte kullanarak:

• Hem 10.000 TL üzerindeki işlemleri filtreleyip

• Hem de bu değerleri yeşile boyayabilirsiniz

Görselleştirme + filtreleme kombinasyonu, büyük verilerde mükemmel analiz sağlar.

---

📌 Veri Doğrulama (Data Validation)

Hücreye yalnızca belirli türde veri girişi yapılmasını sağlar. Örneğin:

• Sadece tarih girilebilsin

• 1 ile 100 arasında sayılar kabul edilsin

• Açılır listeyle seçim yapılsın

Nasıl Yapılır?

1. Hücreyi seçin.

2. Veri > Veri Doğrulama sekmesine tıklayın.

3. Koşulunuzu belirleyin (örneğin: “sadece tamsayı” veya “liste”).

---

📋 Benzersiz Değerleri Bulma

Aynı verilerin tekrar ettiği listelerde yalnızca benzersiz olanları görmek için:

• Veri > Gelişmiş Filtre > Sadece benzersiz kayıtları göster kutusunu işaretleyin.

Alternatif olarak =UNIQUE() fonksiyonu (Excel 365 ve üzeri) kullanılabilir.

---

📉 Hata Ayıklama İpuçları

Durum	Olası Sebep	Çözüm
#DIV/0!	Sıfıra bölme	Bölünen değeri kontrol et
#VALUE!	Uyumlu olmayan veri türü	Metin yerine sayı girilmiş olabilir
#N/A	Aranan veri bulunamadı	VLOOKUP hatası olabilir

---

📈 PivotTable ile Özet Raporlama

PivotTable, Excel’in en güçlü analiz araçlarından biridir. Verilerinizi gruplar, toplar, ortalamaları gösterir.

PivotTable Nasıl Oluşturulur?

1. Verinizi seçin.

2. Menüden Ekle > PivotTable seçin.

3. Yeni sayfa ya da mevcut sayfa tercihini yapın.

4. Alanları sürükle-bırak yöntemiyle yerleştirin.

vba

Function KDVHesapla(Fiyat As Double)
    KDVHesapla = Fiyat * 1.20
End Function

text

ToplamSatış := SUM(Satış[Toplam])

excel

=IFERROR(A1/B1; "Hata")

excel

=IF(B1=0; "Geçersiz"; A1/B1)